Ngày 24/7/2024, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định 711/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Tập trung khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh
Mục tiêu của Kế hoạch nhằm: Triển khai thực hiện Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1626/QĐ-TTg ngày 15/12/2023 (Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng) đảm bảo hiệu lực, hiệu quả. Cụ thể hoá các giải pháp nhằm thu hút các nguồn lực xã hội để thực hiện Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng. Phấn đấu thực hiện thăm dò và khai thác tối đa các khu vực khoáng sản đã được quy hoạch nhằm đảm bảo đủ nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và dự trữ, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, phát triển bền vững. Phân công trách nhiệm cụ thể đối với các bộ, ngành và địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao để triển khai thực hiện các nội dung của Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng và tập trung giải quyết các vướng mắc về cơ chế, chính sách nhằm thực hiện các đề án/dự án thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng.
Kế hoạch thực hiện Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng được xây dựng căn cứ quy định tại Điều 45 Luật Quy hoạch, bao gồm các nội dung chính sau: (1) Dự án đầu tư sử dụng các nguồn vốn khác ngoài vốn đầu tư công; (2) Kế hoạch sử dụng đất; (3) Nguồn lực, giải pháp thực hiện quy hoạch; (4) Tổ chức thực hiện kế hoạch.
Về kế hoạch sử dụng đất, dự kiến tổng nhu cầu sử dụng đất cần thiết phục vụ công tác thăm dò và khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên cả nước đến năm 2050 khoảng 73.629 ha, trong đó giai đoạn 2021 – 2030 nhu cầu sử dụng đất là 52.505 ha; giai đoạn 2031 – 2050 nhu cầu sử dụng đất là 21.124 ha.
Về nguồn lực, giải pháp thực hiện quy hoạch, Kế hoạch xác định các nguồn lực và giải pháp cần phải thực hiện đồng bộ để đảm bảo thực hiện tốt Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng. Trong đó:
– Về tài chính, cần rà soát, điều chỉnh kịp thời các loại thuế, phí, lệ phí hợp lý theo nguyên tắc khuyến khích phát triển ngành, bảo đảm phù hợp với thông lệ quốc tế và tính thống nhất của hệ thống chính sách, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân địa phương nơi có khoáng sản được khai thác.
– Về đầu tư, cần phát huy nội lực, khuyến khích các doanh nghiệp trong nước đủ năng lực đóng vai trò chủ lực tham gia thăm dò, khai thác và chế biến các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng chiến lược, có trữ lượng lớn.
– Về nguồn vốn, vốn đầu tư cho các dự án thăm dò, khai thác và chế biến các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng ngoài một phần vốn của ngân sách nhà nước, chủ yếu do doanh nghiệp tự bảo đảm bằng nguồn vốn tự có, vốn vay thương mại trên thị trường tài chính, vốn huy động từ các nguồn khác.
– Về khoa học, công nghệ, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học trong thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản nhằm thu hồi tối đa khoáng sản chính, khoáng sản đi kèm và khoáng sản có chất lượng thấp. Bên cạnh đó, đầu tư đổi mới công nghệ, sử dụng thiết bị tiên tiến, hiện đại trong thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản nhằm sử dụng hiệu quả tài nguyên, tiết kiệm năng lượng, bảo đảm an toàn lao động và bảo vệ môi trường. Ứng dụng, phát triển nền tảng số nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu số, xây dựng bản đồ số hóa phục vụ công tác nghiên cứu, hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng; thường xuyên cập nhật, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến trong hoạt động thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản làm vật liệu xây dựng theo hướng đáp ứng các tiêu chí kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, carbon thấp, hướng tới phát thải ròng về ‘0’ vào năm 2050…
– Về quản lý đối với các khu vực khoáng sản làm vật liệu xây dựng giao thoa, chồng lấn với Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 866/QĐ-TTg ngày 18/7/2023. Theo Kế hoạch, các khu vực khoáng sản sử dụng đa mục đích (bao gồm: Đá hoa, thạch anh, quarzit) giao thoa, chồng lấn giữa hai quy hoạch được tính toán cân đối cung – cầu nguyên liệu cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng và được tổng hợp tại quy hoạch này làm căn cứ để quản lý, cấp giấy phép hoạt động khoáng sản làm vật liệu xây dựng.
Căn cứ vào tiêu chuẩn kỹ thuật của khoáng sản và tiêu chí lợi ích cho đất nước cơ quan cấp giấy phép hoạt động khoáng sản chịu trách nhiệm xác định lĩnh vực sử dụng chính của khoáng sản và quyết định cơ quan quản lý quy hoạch tại các khu vực khoáng sản giao thoa, chồng lấn sau khi đã có kết quả thăm dò, phê duyệt trữ lượng.
Tại Kế hoạch, Thủ tướng Chính phủ giao Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức thực hiện những nhiệm vụ sau:
– Tổ chức thực hiện quản lý nhà nước về khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn theo quy định của pháp luật; quản lý chặt chẽ quỹ đất dành cho Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng; xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất dành cho hoạt động khoáng sản phù hợp với Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng; đảm bảo dự án khai thác khoáng sản sử dụng công nghệ tiên tiến, an toàn lao động, bảo vệ môi trường.
– Rà soát các quy hoạch, các dự án trên địa bàn để quản lý theo thẩm quyền, tránh chồng chéo về công tác quản lý giữa các quy hoạch, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng. Trường hợp phát hiện có sự chồng lấn giữa các khu vực khoáng sản trong Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng với các quy hoạch, dự án phát triển kinh tế – xã hội khác tại địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chủ động đề xuất phương án xử lý và báo cáo Bộ Xây dựng để trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
– Tổ chức rà soát quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn, kịp thời phát hiện những vấn đề bất cập trong quá trình thực hiện để báo cáo Bộ Xây dựng xem xét trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương.
– Giải quyết kịp thời các thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất, đền bù giải phóng mặt bằng, cho thuê đất đối với các dự án đầu tư khai thác khoáng sản trên địa bàn.
– Chủ động rà soát, báo cáo với cơ quan có thẩm quyền trong quá trình xem xét, quyết định hình thức hạn chế, cấm hoặc tạm thời cấm hoạt động khoáng sản đối với các khu vực khoáng sản làm vật liệu xây dựng có tính chất đặc thù để thực hiện các dự án, công trình cấp bách, quan trọng, vì lợi ích quốc gia, công cộng trên nguyên tắc đảm bảo việc thu hồi, bảo vệ tài nguyên khoáng sản và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.
Để kịp thời triển khai Quyết định 711/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã ban hành Văn bản số 5217/UBND-GTCNXD ngày 29/7/2024 về triển khai thực hiện Kế hoạch thực hiện Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, địa phương có liên quan nghiên cứu, tổ chức triển khai thực hiện Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 24/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ.
Nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế về khoáng sản của tỉnh, đặc biệt là khoáng sản làm vật liệu xây dựng, tạo điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Trong thời gian qua, các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố đang tích cực triển khai Kế hoạch thực hiện Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, UBND tỉnh chỉ đạo các đơn vị, địa phương rà soát các quy hoạch, dự án để tránh sự chồng chéo giữa các quy hoạch trên địa bàn tỉnh, đảm bảo phù hợp với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành có liên quan đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đặc biệt là Quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng; trường hợp có mâu thuẫn với quy hoạch cấp trên, kịp thời tham mưu UBND tỉnh báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định; đồng thời, chỉ đạo UBND các huyện, thành phố đẩy nhanh tiến độ lập, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp huyện đến năm 2030, trong đó ưu tiên bố trí đầy đủ quỹ đất cho các khu vực khoáng sản trên địa bàn trong thời kỳ quy hoạch, để làm cơ sở cấp phép khai thác khoáng sản./.
Phương Thanh
